Stichting StudieGROEP WO2 REGIO dinteloord

Er zijn vele verhalen geschreven over de bevrijding .

Het Dinteloords verhaal is anders dan euforie in andere plaatsen .

Ook zijn er wel verhalen verschenen over Dinteloord met het zogenoemde vergissing bombardement .

Volgens onze opvatting ging het hier niet om een vergissing maar een geplande operatie .

Het feit dat de Vijand al was vertrokken maakte de bombardementen op Dinteloord volledig overbodig en onterecht.

Op de 4 de november werd in alle vroegte een verkenning vlucht uit gevoerd boven het centrum van Dinteloord.

Tijdens deze verkenning zijn de doelwitten vermoedelijk bepaald.

Het ging hier vermoedelijk om een Piper toestel welke van de tijdelijke landing strip aan de Stierenweg is opgestegen.

 

We delen het verhaal van dhr A van Sprundel.

De geallieerde bombardementen op Dinteloord, 4 en 5 november 1944

vertelde op 26 november 2018 om 16:43 uur

In mijn jeugd (ik ben van 1951) werd er niet zo heel veel over de oorlog gesproken. Maar een van de zaken die wel bij mij is blijven hangen, is het feit, dat de zus van mijn moeder aan het einde van de oorlog omgekomen is door een bombardement van de Engelsen. Als kleine kinderen maakten we daarvan: ons tante Pieta is gebombardeerd.

Het was voor mij aanleiding nader uit te gaan zoeken wat dit voor bombardement is geweest. Want voor veel inwoners van Dinteloord is de bevrijding een traumatische ervaring geweest, waar achteraf vooral over gezwegen werd. Op 4 november 1944 doken onverwacht geallieerde jachtbommenwerpers omlaag en bombardeerden het dorp. De dag daarop deden ze dat nog eens dunnetjes over.

L.J. Breure, hoofdonderwijzer van de Mulo in Steenbergen schreef in zijn oorlogsdagboek: Vanmorgen een zware aanval op Dinteloord. Engelse jagers werpen bommen. Een groot deel van het dorp gaat in vlammen op. En dat, terwijl er maar een 50-tal Duitsers zitten, die bovendien op de aftocht zijn. Dit is wel verschrikkelijk en o.i. volmaakt onnodig.

Op 4 november vielen rond half elf ’s morgens 12 Hawker Typhoons van het 266 Squadron drie “observatieposten van de Duitsers in een dorpje” (Dinteloord) aan. Het ging ze om de torens van de gereformeerde kerk aan de Steenbergse Weg, de Nederlands hervormde kerk aan de Westvoorstraat en de rooms-katholieke kerk op de hoek van de Westvoorstraat en de Stoofdijk. Die torens staan nagenoeg in een rechte lijn met een onderlinge afstand van ongeveer 175 meter. Ze vormen het hart van het dorp.

Als eerste doelwit stortte de gereformeerde kerk in na voltreffers van 16 raketten. In de nabije omgeving exploderen 16 andere. Daarna was de hervormde kerk aan de beurt: 24 raketten. Ook de r.k. kerk wordt met 24 raketten in brand geschoten. De Havenweg wordt met boordmitrailleurs beschoten.

Dan is het nog niet over: twee Poolse Squadrons (302 en 317) krijgen ook toestemming om Dinteloord aan te vallen. Het 302 Squadron dropt twaalf 500-ponders en vierentwintig 250-ponders. De zes toestellen van 317 Squadron komen wat later, tussen 11.40 uur en 13.15 uur, en werpen vier 500-ponders en drie 250-ponders af, waarmee ze het dorp in een waar inferno veranderen. Mensen vluchten in blinde paniek het dorp uit, de velden in.

‘s Nachts blazen de enkele Duitse achterblijvers in Dinteloord nog de watertoren, de restanten van de klokkentoren van de r.k. kerk en de molen op. Maar de volgende ochtend verschijnen er opnieuw geallieerde vliegtuigen boven het dorp: Spitfires van het Franse 341 squadron lossen nu hun bommen en beschieten met hun boordkanonnen de Havenweg en de Molendijk. De dan al aanwezige Britse soldaten waarschuwen de Spitfires rond 9.30 uur met lichtkogels, waarna de aanval stopt.

Als later die dag Canadese grondtroepen het dorp binnentrekken, is de verwelkoming door de bevolking zeer koel. In de dorpskern zijn 85 woningen volledig verwoest (rood) en 65 panden zwaar beschadigd (blauw), de meeste publieke gebouwen van het dorp zijn geraakt. Er zijn 50 tot 55 doden te betreuren, en zo'n 80 gezinnen zijn alles kwijt.

Lees hier het volledige verhaal.

 

 

Diverse mannen en vrouwen kwamen om tijdens de oorlog hier onder de militair en verzet doden zo ook slachtoffers van Het bombardement op Dinteloord.

Naam                          Geboren            Overleden              Leeftijd      Echtgeno(o)t(e )     Opmerking

Pieter Saarloos          18-02-1920    17-05-1940        20                                        Sld .5-3 Dep.Bat

Philippus Boluijt       28-07-1920    27-02-1942        21                       zoon van Willen Arie Boluijt en Sientje Verhagen Hij is omgekomen bij de slag in de Javazee.                                                                                  Matr.I  KM

Mathias Timmers       01-11-1878    07-09-1942         63   Gep.                              Sergt. KNIL

Willem Stange            26-09-1914     19-08-1943       28                                         Brig. Art. KNIL

J.H v d Hoek              05-09-1913          18-09-1943   30                                          Lid verzet

M.J Jongeneelen       04-12-1900    30-09-1943        42 D                                      Wmr.Art. KNIL

William de Jong          22-09-1923    18-03-1944        20                                           Kantoorbediende

W.J van Steen           10-11-1877      20-03-1944        66                                          Schipper

Theodora J Vermeulen 29-11-1895   25-05-1944        48

Hartmans A Keijzer    20-05-1913     25-09-1944        31                                         Korp . Politietroepen

Elizabeth K Burgers 12-06-1896      04-11-1944        48

A.J .m. Adriaansen   28-09-1924     04-11-1944        20

Marijn  Vogelaar       10-02-1935      04-11-1944        9

Wilhelmina Ede Boeck 03-06-1896   04-11-1944       48

P.J. van Dijk              21-12-1904      04-11-1944         39                                        P.T.T. bediende

M. A .M .Adriaansen 13-01-1929     04-11-1944        15

Anna Schoenmakers 22-07-1881    04-11-1944       63

Franciscus A             22-05-1893     04-11-1944       51                                      Kantoorbediende PTT

Meesje C Vogelaar   18-05-1931      04-11-1944       13

Johanna c van Dijk   26-02-1920      04-11-1944       24

A. Timmermans       20-03-1886      05-11-1944       58                                      Hoefsmid

Jacobus C v/d Hout 13-06-1923      17-11-1944       21                                      Schippersknecht

Johannes c, Karreman 15-12-1921  17-11-1944      22                                      1e Matroos

A m J Jongeneelen   02-12-1897    13-01-1945      47                                      Gemeentewerk man

Arie L Breure          16-04-1905       15-01-1945     39                                       Kpl. Kon.Ned.Brig.Prinses Irene

F P Veeke               24-07-1923        03-03-1945     21                                      Machinist

A M C L Vlamings  07-02-1923 08-03-1945  22                                              Kantoorbediende / Lid verzet

Johannis M Bom   15-01-1895       14-03-1945       50

 Pieter Kamp         23-03-1921       25-04-1945      24                                      Sld. Kon.Ned.Brig.#Prinses Irene

Jan Robbe           13-04-1910        08-08-1945      35                                      Sergt. Maj. Inf. KNIL

CJoh .v Eekelen   05-07-1919       28-11-1946      27                                     Sgt . 2-3-11 R.I.

J Pieter Vissers    03-12-1925       14-10-1947     21                                     Sld.3-10 RI KL

J A HPoulus        12-05-1926        25-12-1948     22                                     Sld. 4-G R Ir KL

 

Kijk op de onderstaande site naar het hele verhaal .

biografie van enkele strijders .we herdenken ze streden voor onze vrijheid.

Willem stange

1914 - 1943

 

Willem wordt geboren op 26 september 1914 in Dinteloord als zoon van het gereformeerde gezin van Koenraad en Maria Stange. Hij tekent voor militaire dienst bij het KNIL en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij als brigadier (Europees korporaal) wordt ingedeeld bij de artillerie in Soerabaja.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. Willem wordt tegen deze achtergrond onder de wapenen geroepen en als groepscommandant ingezet bij de verdediging van de kolonie.

Na een veldtocht van drie maanden hebben de Japanners de belangrijkste strategische punten in de archipel ingenomen en dwingen het KNIL op 8 maart 1942 tot overgave. Drie dagen later wordt Willem op Java krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar de kampen. Daarna volgt zijn deportatie naar het vasteland van Zuidoost-Azië, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn. Werken aan de ‘dodenspoorlijn’ betekent voor de gevangenen zeer lange dagen van extreem zwaar werk, terwijl ze blootstaan aan mishandelingen, ongelukken en tropische ziekten. Ook geallieerde bombardementen op de grotere kampen eisen slachtoffers. Ondertussen lijden ze een ernstig gebrek aan adequate voeding, schoon water, medicijnen, kleding en onderdak. Duizenden krijgsgevangenen komen door deze ontberingen om het leven, of keren terug met permanent lichamelijk en geestelijk trauma.

Willem komt uiteindelijk terecht in het Birmese kamp Anganum-2, op honderd kilometer van het westelijke einde van de lijn in Thanbyuzayat. In het kamp schiet de voedselvoorziening ernstig tekort en door gebrek aan adequate medische zorg worden ook zieken ingezet bij de aanleg van de spoordijk. Voor Willem worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Op 2 juli 1943 loopt hij beriberi (een ziekte aan hart en bloedvaten als gevolg van een tekort aan vitamine B1) op, waar hij anderhalve maand later, op 19 augustus 1943 aan bezwijkt. Willem is 28 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de oorlogsbegraafplaats in Thanbyuzayat.

Marinus Jongeneelen

1900 - 1943

 

Marinus wordt geboren op 4 december 1900 in Dinteloord als zoon van Christiaan Jongeneelen en Antonia Vroegrijk. Na zijn schooltijd tekent hij voor militaire dienst bij het KNIL en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij als wachtmeester wordt aangesteld bij de artillerie in het Javaanse Tjimahi. In die hoedanigheid bekleedt hij ook de functie van parkmeester, verantwoordelijk voor het geschut (de ‘vuurmonden’) van zijn eenheid.

Op 8 december 1941, een dag na de aanval op Pearl Harbor, verklaart de Nederlandse regering vanuit Londen Japan de oorlog. De Japanners grijpen dit aan om Nederlands-Indië direct binnen te vallen. Vanwege zijn natuurlijke oliebronnen en geostrategische ligging is de verovering van de Nederlandse kolonie voor de Japanners een van de belangrijkste doelen om Oost-Azië te overheersen. De Japanse veldtocht waarin de belangrijkste strategische punten worden ingenomen, zou uiteindelijk 3 maanden in beslag nemen en eindigen met de capitulatie van het KNIL op 8 maart 1942. Diezelfde dag wordt Marinus in Tjimahi krijgsgevangen genomen. Samen met duizenden andere Nederlandse en KNIL-militairen wordt hij kort daarop naar het vasteland van Zuidoost-Azië getransporteerd, waar hij als dwangarbeider wordt ingezet bij de aanleg van de Birma-spoorlijn.

Marinus komt uiteindelijk terecht in het Thaise kamp van Tamarkan, op 55 kilometer van het Thaise eindpunt van de spoorlijn. Tot mei 1943 fungeert Tamarkan als werkkamp, daarna wordt het een hospitaalkamp waar zieke krijgsgevangenen van andere kampen naartoe worden gebracht. Hoewel de voedselvoorziening en medische zorg in het kamp naar begrippen redelijk zijn, kent het kamp een hoog sterftecijfer door ziekte-uitbraken. Gemiddeld overlijden er zes personen per dag in het kamp aan dysenterie.

Marinus overlijdt in het kamp op 30 september 1943. Mogelijk is hij als ernstig zieke van een ander kamp overgebracht en kort na aankomst overleden. Hij is 42 jaar geworden en rust op de oorlogsbegraafplaats van Kanchanaburi in Thailand.

 

Pieter Saarloos

1920 - 1940

 

Pieter wordt geboren op 18 februari 1920 in Dinteloord in een Nederlands Hervormd gezin. Als in de loop van 1939 de oorlogsdreiging voor Nederland sterk toeneemt, wordt hij als dienstplichtige onder de wapenen geroepen en ingedeeld bij het 5-3 Depotbataljon in Delft, waar hij deel uitmaakt van de verdediging van de Vesting Holland.

Begin mei 1940 wordt zijn bataljon verdeeld over verschillende posten in Rotterdam, Leiden en Den Haag voor bewakingstaken. Pieter wordt in dit kader gestationeerd aan het Beursstation in Rotterdam.

Op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen. De Luftwaffe vliegt voor de grondtroepen uit om met valschermjagers strategische doelen verderop in Holland in te nemen en Nederland zo tot een snelle capitulatie te dwingen. Vroeg in de ochtend van die eerste dag landen Duitse parachutisten zo ook in Rotterdam en bezetten het soor en de Gelderse Kade. Bij de gevechten die dan uitbreken met de Nederlandse verdedigers raakt Pieter zwaar gewond. Hij wordt met schotwonden aan zijn been, buik en hoofd opgenomen in het ziekenhuis in Vlaardingen, maar de geboden hulp mag uiteindelijk niet baten. Op 17 mei 1940, twee dagen na de capitulatie, bezwijkt hij aan zijn eerder opgelopen verwondingen, of aan opgetreden complicaties.

Pieter is 20 jaar geworden. Hij wordt na de meidagen thuis in Dinteloord begraven, totdat hij in het najaar van 2016 wordt herbegraven op Militair ereveld Grebbeberg in Rhenen.

 

Adrianus Vlamings

1923 - 1945

 

Adrianus wordt geboren op 7 februari 1923 in Dinteloord, als oudste van de vier kinderen van Henricus Vlamings en Maria van Meer. Tijdens de Duitse bezetting is hij werkzaam als kantoorbediende en zit zich in voor het verzet, hoewel over zijn precieze activiteiten voor de ondergrondse niets met zekerheid bekend is. Op enig moment wordt hij echter gearresteerd en vastgezet in kamp Amersfoort.

In de nacht van 6 op 7 maart 1945 vindt in de buurtschap Woeste Hoeve bij Apeldoorn een ongeplande aanslag plaats op Hans Albin Rauter, de hoogste Duitse politiegeneraal en het hoofd van de SS in Nederland. Rauter overleeft de aanslag, maar de dag erop worden uit vergelding 274 eerder gevangengenomen verzetsstrijders gefusilleerd in Amsterdam, Amersfoort, fort De Bilt bij Utrecht, op de Waalsdorpervlakte en de Woeste Hoeve.

Adrianus is een van de Todeskandidaten die op 8 maart in kamp Amersfoort wordt gefusilleerd. Hij is 22 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op de begraafplaats Rusthof in Amersfoort.

 

Philippus Boluijt.

1920 - 1942

 

Philippus wordt geboren op 28 juli 1920 in Dinteloord. Hij dient in Nederlands-Indië als matroos 1e klasse bij de Koninklijke Marine aan boord van de Hr. Ms. Java. Op 13 februari 1942 wordt het schip ondergebracht bij het American-British-Dutch-Australian Command (ABDACOM). Deze geallieerde vlootmacht probeert Java te beschermen tegen de invallende Japanse strijdmacht, maar wordt op 27 februari 1942 verslagen tijdens de Slag in de Javazee. De Java wordt in het gevecht tot zinken gebracht door een torpedo van de Japanse kruiser Nachi. Van de 512 opvarenden komen er 491 om het leven. Een van hen is Philippus; hij is 21 jaar geworden.

Jannes van den Hoek

1913 - 1943

 

Jannes wordt geboren op 5 september 1913 in Dinteloord. Tijdens de Duitse bezetting is hij actief in het verzet, maar wat zijn activiteiten voor de ondergrondse precies behelzen, is niet bekend. Hij wordt echter gearresteerd en naar Fort de Bilt bij Utrecht gebracht, waar hij op 18 september 1943 wordt gefusilleerd. Jannes is 30 jaar geworden en zijn naam is vereeuwigd op een van de gedenkstenen van het fort.

Bram Keijzer

1913 - 1944

 

Bram wordt geboren op 20 mei 1913 in Dinteloord. Ten tijde van de mobilisatie dient hij als korporaal bij het Korps Politietroepen en wordt hij ingezet bij de landsverdediging. Na de Nederlandse capitulatie op 15 mei 1940 wordt Bram weer gedemobiliseerd en probeert bij de reguliere politie zijn werk te hervatten. Met zijn pasgetrouwde vrouw Neeltje Bolluijt verhuist hij naar Enschede, waar hij met ingang van 12 augustus 1940 als agent is aangesteld bij het politiekorps. Vanuit zijn nieuwe betrekking zou Bram ook voor het verzet actief zijn geweest, maar daarover is niets bekend.

Op 29 april 1943 verordenen de Duitse autoriteiten dat alle Nederlandse oud-militairen alsnog als krijgsgevangenen worden afgevoerd, omdat ‘ophitsers’ leden van het voormalige Nederlandse leger tot vijandig gedrag hebben aangezet. In reactie hierop breken de landelijke April-meistakingen uit, maar deze worden door hun gebrek aan centrale coördinatie snel en hardhandig door de Duitsers beëindigd.

Op 6 juli worden ook 24 oud-militairen in dienst bij het politiekorps in Enschede krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar Duitsland. Een van hen is Bram die naar Stammlager IV-b in Mühlberg an der Elbe wordt afgevoerd. Op enig moment wordt hij doorgezonden naar Melzwig en vervolgens naar Eisleben, buitenkampen van Stalag IV-d Torgau. In Eisleben worden de gevangenen aan het werk gezet ten behoeve van houtbewerkingsfirma Nauhelfta. Een afgevaardigde van het Zweedse gezantschap constateert tijdens een bezoek aan het kamp in oktober 1944 dat de arbeiders Nederlandse krijgsvangenen zijn die eerder hebben geprotesteerd tegen werk voor de Duitse oorlogsindustrie bij Arado Flugzeugwerke GmbH in Wittenberg. Het is echter niet bekend of Bram eerder ook bij Arado heeft gewerkt.

Bram overlijdt op 25 september 1944 in Eisleben aan de gevolgen van difterie. Hij is 31 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats thuis in Dinteloord.

Koos Poulus

1926 - 1948

 

Koos wordt geboren op 12 mei 1926 in Dinteloord als jongste in een gezin van zeven kinderen. Als dienstplichtige komt hij in 1947 op voor militaire dienst en wordt als soldaat ingedeeld bij het in Arnhem opgerichte 4e Bataljon Garde Regiment Prinses Irene. Het ligt in de bedoeling dat Koos na zijn diensttijd het schildersbedrijf van zijn vader overneemt.

Vanwege het losgebarsten revolutionaire geweld van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd wordt Koos voor de vervulling van zijn dienstverband naar Nederlands-Indië gezonden, om daar bij te dragen aan het herstel van de rust en het Nederlandse gezag. Na enkele maanden opleiding vertrekt hij in juni 1947 met de Tabinta naar de Oost, waar hij een maand later aan land gaat in Semarang.

Tijdens zijn verblijf in Indië onderhoudt Koos veelvuldig contact met thuis. Hij heeft het goed naar zijn zin in Indië. Als chauffeur van een carrier maakt hij veelvuldig rondes door de natuur waarvan hij diep onder de indruk is. In tegenstelling tot veel van zijn kameraden kan Koos ook het Indische eten erg waarderen. Over zijn medesoldaten is Koos vol lof. Zijn brieven gaan regelmatig vergezeld van negatieven met het verzoek de foto’s voor hem en zijn kameraden terug te sturen.

Tijdens de Eerste Politionele Actie van 24 juli tot 4 augustus 1947 is Koos met zijn eenheid betrokken bij felle gevechten en de bezetting van verschillende plaatsen ten oosten van Semarang. Na afloop van de Actie wordt hij in dit gebied gestationeerd voor patrouille- en bewakingsdienst. Vanaf 13 september dient Koos in het buitengebied van Soerabaja. Hier blijft zijn bataljon het grootste deel van 1948 gelegerd. Tijdens de Tweede Politionele Actie die op 19 december 1948 begint, rukt Koos op richting Blitar dat vanaf dat moment aan zijn eenheid wordt toegewezen voor bewaking. Op 25 december, Eerste Kerstdag, trekt het bataljon verder richting Kediri. Rond drie uur in de middag staat de colonne opgesteld om de stad binnen te rijden. Met drie kameraden zit Koos dan in een carrier in de colonne, met voor hem enkele tanks en gevechtswagens en achter hem nog een carrier. Aan de rand van de stad slaat de colonne linksaf. De carrier van Koos neemt de bocht langzaam en staat een moment stil. Onmiddellijk daarop volgt een enorme knal; de carrier is op een mijn gereden en Koos wordt door de explosie de wagen uitgeslingerd. De andere inzittenden zijn ongedeerd. Onmiddellijk daarop wordt de colonne onder vuur genomen.

Eerste luitenant Van der Kun, commandant van Koos, weet hem te bereiken en ziet dat hij bewusteloos en gewond is. Een hospitaalsoldaat brengt de meest dringende verbanden aan, waarna Koos wordt opgehaald door een Rode Kruiswagen. Het gaat zo slecht met Koos dat een aalmoezenier wordt gezocht, maar omdat die niet aanwezig is, bidt de brigadedominee hem de oefening van berouw voor. Onmiddellijk wordt Koos naar Kediri vervoerd, maar onderweg is hij rond vier uur zonder nog bij kennis te komen overleden. Eenmaal in Kediri wordt hem door pater Bijloos, aalmoezenier van de Grenadiers, het Heilige Oliesel toegediend.

Koos is 22 jaar geworden en wordt de dag erop, Tweede Kerstdag, in aanwezigheid van zijn hele peloton begraven. Hij vindt zijn laatste rustplaats op het Nederlands ereveld Kembang Kuning in Surabaya.

 

Pieter Kamp

1921 - 1945

 

Pieter wordt geboren op 23 maart 1921 in Dinteloord. Als lid van het gewapende verzet tijdens de Duitse bezetting kan hij zich na de bevrijding van het zuiden van Nederland op 6 februari 1945 melden bij de Binnenlandse Strijdkrachten. Na een korte opleiding wordt hij in Bergen op Zoom ingedeeld bij de 1e gevechtseenheid van de Prinses Irene Brigade. Eind april 1945 wordt hij gestationeerd aan de Maas, waar de Brigade samen met geallieerde troepen bij Hedel een bruggenhoofd probeert te vestigen voor de verdere bevrijding van de Bommelerwaard.

De geallieerden worden na de oversteek van de Maas echter verrast door onverwacht felle Duitse tegenstand. Op 25 april 1945, bij gevechten rond boerderij De Woerd waar een pelotonscommandopost van de Brigade is gevestigd, raakt Pieter dodelijk gewond. Hij overlijdt diezelfde dag op 24-jarige leeftijd. Hij rust op de gemeentelijke begraafplaats in zijn woonplaats Dinteloord.

 

 

 

http://www.prinsesirenebrigade.nl/kamp.-p..html

 

http://www.prinsesirenebrigade.nl/breure,-a.l.html

Hier boven de herdenkings graven van de omgekomen burgers van het bombardement van 4 november 1944.

De familie Bogaarts heeft tijdens het bombardement 2 dochters verloren . 

Broer Anton Bogaarts verteld zijn verhaal op zijn web site de orgelman.

Om het verhaal te lezen klik op onderstaande link.

In dit politie rapport kun je zien wat er speelde tijdens de oorlog.

Jan Louwen en Janus de Bruin hebben gediend in Nederlands Indië .